Boerentroonrede 2023: 'Verandering is mogelijk, voor iedereen'
In de Boerentroonrede van biodynamische akkerbouwers Gerjo Koskamp en Jara van Rooij laten zij zien dat verandering mogelijk is, voor iedereen. Zelf zijn ze daarin mooi op weg door het roer in eigen handen te nemen en steeds onafhankelijker te worden. Dit kost enorm veel kracht en inspanning. Zij roepen de Ministers van Landbouw en Stikstof en Natuur op om pionierende bedrijven de wind in de rug te geven, gezien de oplossingen voor grote maatschappelijke uitdagingen die zij bieden. De troonrede vormde tevens de opening van de BioKennisweek 2023. Dit is een samenwerking van Demeter, Biokennisweek en BioAcademy
Lees via deze link de complete tekst van de Boerentroonrede 2023
Al sinds zijn studietijd vraagt Gerjo zich af hoe en wanneer we het voor elkaar zullen krijgen om te leven in vrede en in overvloed met genot, gemak en geluk. Een samenleving waarin ieder mens zijn plek gevonden heeft en gelukkig is in zijn of haar werk. Werk wat gericht is op de verbeteringen van levensomstandigheden voor iedereen. Voor ons allemaal kunnen er momenten in het leven zijn die een aanzet geven om het anders te doen. Dit was voor hemzelf, heel simpel, het moment dat er een kunstmestkorrel in zijn oog terecht kwam of toen de mestslang van het giervat af sprong en de drijfmest hem om de oren vloog. Ook het werk binnenin de varkensstallen voelde voor hem ongezond. En hoewel zijn ouders hem alle ruimte gaven, besefte Gerjo zich dat de omgeving veel te vaak bepaalt wat we doen en hoe we ons gedragen.
Het roer om: onafhankelijk worden
Tijd dus om het roer volledig om te gooien én dit in eigen handen te nemen. Los van de politiek versneld aan de slag. Ondernemen en creëren, op Boerderij Ruimzicht werd gebouwd aan het onafhankelijker worden met eigen verwerking en verkoop. Bij iedere bedrijfskeuze is er de vraag: "Wat betekent dit voor de natuur, voor ons nageslacht en voor de aarde? En hoe kunnen we voedsel produceren wat ons werkelijk voedt, in plaats van dat het ons energie kost?
Over energiegebruik gesproken, als mede-oprichter van de stichting Landbouwcollectief Meino Smit, werkt Boerderij Ruimzicht aan besparingen op het directe en indirecte energiegebruik. Zoals het 's ochtends 1x per dag melken en deze warm de kaastobbe, de kwark- of de panirbak in te laten gaan. Veel minder koeling en minder opwarming. De kaaskelder wordt bovendien gekoeld met aardekoeling en eventueel met grondwater. Ook het zoveel mogelijk weiden van de koeien bespaart veel energie. De kudde koeien kan dag en nacht, zomer en winter zelf kiezen of ze binnen of buiten is.
Beide boeren zijn trots en dankbaar dat er zo'n grote groep van consumenten, winkels, groothandel en horeca met hen verbonden wil zijn om samen het systeem, waar ze in geloven, vorm te geven. Daar is voor de boer veel vertrouwen in jezelf voor nodig, maar boeren en burgers hebben ook lef nodig om het anders te doen. Graag zien Gerjo en Jara dat we ons gaan richten op bruto nationaal geluk, i.p.v. bruto nationaal product. En als we niet beginnen, komen we nergens en als iedereen iets doet, creëren we zeker weten iets moois.
Maar makkelijk is het zeker niet, zo hebben zij ook ervaren. De financiële druk was de laatste jaren enorm en de effecten op het welzijn van de boer waren overduidelijk. Ook kwam de eigen gezondheid op het tweede plan om de eigen verwerking van vlees, groente en zuivel en het opbouwen van een klantenkring te realiseren. Blij zijn ze ook met de vrijwilligers die op het bedrijf komen werken maar deze manier van werken zou toch niet van onbetaalde krachten moeten afhangen? De keuze voor deze investeringen naar het multifunctionele landbouwbedrijf voelen als de beste keuze en ook als maatschappij willen we die verandering. Maar voor een gemiddelde boer is het vrijwel onmogelijk om het roer om te gooien.
Beide boeren roepen daarom de overheid en Ministers Adema en Van der Wal op om echt serieus te kijken naar het GroenBoerenPlan als wenkend perspectief voor de Nederlandse ladbouw. Met eenvoudige en effectieve maatregelen, die een maatschappelijke oplossing bieden voor veel meer terreinen dan alleen stikstof. Het wordt tijd dat alle pionierende boeren gezien hun oplossingen voor grote maatschappelijke uitdagingen de wind in de rug gaan krijgen. Tot op heden zijn zij met alle kracht tegen de gangbare stroom ingezwommen. Zij moeten Ruim Zicht krijgen op de toekomst, daar worden we immers allemaal beter van!
Lees de complete tekst van de Boerentroonrede 2023
In het KRO NRCV radioprogramma De Ochtend van 16 januari, vertelde Gerjo Koskamp in een prachtig gesprek meer over wat zij delen in de rede en de ontwikkelingen in de (biologische) landbouw die nodig zijn. Nieuwe Oogst belichtte de worsteling die de boeren aanstippen om een omslag te kunnen maken en hun oproep om bioboeren de wind in de rug te geven. Ook Biojournaal gaf een impressie van de oproep aan de ministers om het GroenBoerenPlan serieus als wenkend perspectief voor de Landbouw te zien.
De jaarlijkse Boerentroonrede is een initiatief van de BioAcademy. Dit jaar werd de Boerentroonrede voor de vijfde keer uitgesproken. Dit gebeurt altijd tijdens de Biokennisweek/BioBeurs. BioAcademy-voorzitter Edith Lammerts van Bueren vindt de weg die de boeren hebben afgelegd na de omschakeling in 1996 van Gerjo's ouderlijke, gangbare intensieve melkveehouderij erg mooi. "Naar biologische landbouw en vervolgens naar een biologisch-dynamisch, gemengd en multifunctioneel landbouwbedrijf. Ik zie naast het melkvee hier ook varkens, schapen en kippen, een tuinderij en een boerderijwinkel. Ze werken maximaal natuurinclusief en zetten in op energieneutraal. Ze houden hun kalveren bij de koe in een familiekudde systeem. En hebben lokale afzet met hun eigen producten zoals o.a. hun ambachtelijke, rauw-melkse bergkaas. Naast hun dagelijkse werk op de boerderij zijn zij ook maatschappelijk betrokken, aangesloten bij Caring Farmers en komen er schoolklassen op de boerderij.
Beeld: Geertje Algera